لوله خرطومی بیهوشی (Anesthesia Breathing Circuit ) یک سیستم لوله ای است که گاز های بیهوشی و اکسیژن را از دستگاه بیهوشی به بیمار منتقل می کند و گاز های بازدمی بیمار را به دستگاه برمی گرداندتا دفع شوند.این لوله یک جز اساسی از سیستم بیهوشی است و در انواع مختلفی وجود دارد که هر کدام برای شرایط خاصی مناسب هستند.
اجزای اصلی لوله خرطومی بیهوشی :
لوله دم ( Inspiratory Limb ) : گازی که از دستگاه بیهوشی خارج می شودو به سمت بیمار می رود از این لوله عبور می کند.
لوله بازدم ( Expiratory Limb ): گاز بازدمی بیمار از طریق این لوله به دستگاه بیهوشی بازمی گردد.
Y_Piece یا قطعه Y : این قطعه لوله های دم و بازدم را به یک اتصال واحد متصل می کندکه به ماسک یا لوله تراشه بیمار متصل می شود.
کیسه ذخیره ( Reservoir Bag ) : یک کیسه قابل انبساط است که به عنوان یک مخزن برای گاز های بیهوشی عمل می کند و به تهویه دستی بیمار کمک می کند.
شیر محدود کننده فشار ( Pressure Relife Valve ) : این شیر برای جلوگیری از افزایش بیش از حد فشار در سیستم و آسیب به ریه های بیمار طراحی شده است.
جاذب دی اکسید کربن ( CO2 Absorber ) : در برخی از انواع لوله های خرطومی بیهوشی وجود دارد و دی اکسید کربن موجود در گاز بازدمی بیمار را جذب می کند تا از بازدم مجدد آن جلوگیری کند.
انواع لوله خرطومی:
1_ سیستم دایره ایی ( Circle System )
یکی از رایج ترین انواع لوله خرطومی بیهوشی است.
دارای یکی جاذب دی اکسید کربن است که امکان استفاده از مجدد از گاز های بازدمی بیمار را فراهم می کند.
از نظر اقتصادی و زیست محیطی مقرون به صرفه است.
2_سیستم مپلسون ( Mapleson System )
انواع مختلفی دارد (مانند Mapleson A_B_C_D_E_F)
فاقد جاذب دی اکسید کربن است و نیاز به جریان گاز بالاتری دارد تا د ی اکسید کربن بازدمی از سیستم خارج شود.
بیشتر برای بیهوشی های کوتاه مدت و در کودکان استفاده می شود.
3_سیستم بین ( Bain System ) :
نوعی از سیستم مپلسون D است که لوله دم در داخل لوله بازدمقرار دارد.
برای کاهش فضای مرده و بهبود تهویه در بیماران کوچک استفاده می شود.
کاربرد لوله خرطومی بیهوشی :
1_ انتقال گاز های بیهوشی و اکسیژن به بیمار
2_حذف دی اکسید کربن از گاز های بازدمی بیمار
3_ حفظ راه هوایی بیمار در طوب بیهوشی
4_ کمک به تهویه دستی و مکانیکی بیمار
مزایای استفاده از لوله خرطومی بیهوشی استفاده از لوله خرطومی بیهوشی مزایای متعددی دارد که به بهبود کیفیت بیهوشی و ایمنی بیمار کمک می کند، در اینجا به برخی از مهم ترین فواید آن اشاره می کنیم.
1_حفظ راه هوایی و تهویه :
لوله خرطومی به طور موثر راه هوایی بیمار را با زنگه می دارد و امکان تهویه مناسب را فراهم می کند، این امر به ویژه در طول جراحی های طولانی یا در بیمارانی که مشکلات تنفسی دارند ،اهمیت دارد.
2_انتقال دقیق گاز های بیهوشی و اکسیژن :
این لوله ها امکان انتقال دقیق و کنترل شده گاز های بیهوشی و اکسیژن را به بیمار فراهم می کنند.این امر به حفظ سطح مناسب بیهوی و اکسیژن رسانی به بافت ها کمک می کند.
3_حذف دی اکسید کربن :
برخی از انواع لوله خرطومی (مانند سیستم دایره ایی )دارای جاذب دی اکسید هستند که دی اکسید کربن بازدمی بیمار را حذف می کنند.این امر از بازدم مجدد دی اکسید کربن جلوگیری کرده و به حفظ تعادل اسید و باز در بدن بیمار کمک میکند
4_کاهش خطر آسپیراسیون :
لوله دخرطومی با ایجاد یک مسیر بسته بین دستگاه بیهوشی و ریه های بیمار ، خطر ورود محتویات معده به ریه ها (آسپیراسیون ) را کاهش می دهد.
5_امکان تهویه دستی و مکانیکی
لوله خرطومی امکان تهویه دستی (با استفاده از کیسه ذخیره )و تهویه مکانیکی (با استفاده از ونتیلاتور ) را فراهم میکند.این امر به ویژه در شرایطی که بیمار قادر به تنفس خود به طور کافی نیست ،اهمیت دارد.
6_کاهش آلودگی محیطی :
سیستم های دایره ایی با استفاده مجدد از گاز های بازدمی بیمار ، میزان گاز های بیهوشی منتشر شده در محیط اتاق عمل را کاهش می دهند.این امر به حفظ محیط زیست و کاهش خطر مواجه پرسنل اتاق عمل با این گاز ها کمک می کند.
7_تنظیم دقیق فشار :
لوله خرطومی دارای شیر محدود کننده فشار است که از افزایش بیش از حد فشار در سیستم و آسیب به ریه های بیمار جلوگیری می کند.
8_انعطاف پذیری و سازگاری :
لوله های خرطومی در انواع مختلفی موجود هستند که می توانند با نیاز های مختلف بیماران و شرایط جراحی سازگار شوند.
نکات مهم :
1_انتخاب نوع مناسب لوله خرطومی بیهوشی بستگی به عوامل مختلفی از جمله سن بیمار ،نوع جراحی ، مدت زمان بیهوشی و وضعیت سلامتی بیمار دارد.
2_ لوله خرطومی بیهوشی باید به طور منظم بررسی و تمیز شود تا از عفونت جلوگیری شود.
3_ اطمینان از عدم وجود نشتی در سیستم برای حفظ اثر بخشی بیهوشی و ایمنی بیمار ضروری است.
به طور خلاصه ، استفاده از لوله خرطومی بیهوشی باعث بهبود کیفیت بیهوشی ،افزایش ایمنی بیمار و کاهش خطر عورض جانبی می شود.