در دنیای پزشکی، ابزارها و تجهیزات نقش حیاتی در بهبود کیفیت درمان ایفا می‌کنند، اما در میان آنها برخی وسایل به‌قدری پرکاربرد و حیاتی هستند که بدون آنها مراقبت‌های درمانی مدرن تقریباً غیرممکن است. آنژیوکت یکی از همین ابزارهاست؛ وسیله‌ای کوچک اما حیاتی که در لحظات بحرانی، در اتاق‌های اورژانس، بخش‌های مراقبت ویژه و حتی در درمان‌های روتین نقش مهمی ایفا می‌کند.
اما آیا می‌دانید هر رنگ از آنژیوکت معنای خاصی دارد؟ یا اینکه چرا برای یک بیمار بزرگسال از آنژیوکت صورتی و برای نوزادان از نوع زرد استفاده می‌شود؟
در دنیای پزشکی، ابزارها و تجهیزات نقش حیاتی در بهبود کیفیت درمان ایفا می‌کنند، اما در میان آنها برخی وسایل به‌قدری پرکاربرد و حیاتی هستند که بدون آنها مراقبت‌های درمانی مدرن تقریباً غیرممکن است. آنژیوکت یکی از همین ابزارهاست؛ وسیله‌ای کوچک اما حیاتی که در لحظات بحرانی، در اتاق‌های اورژانس، بخش‌های مراقبت ویژه و حتی در درمان‌های روتین نقش مهمی ایفا می‌کند.
اما آیا می‌دانید هر رنگ از آنژیوکت معنای خاصی دارد؟ یا اینکه چرا برای یک بیمار بزرگسال از آنژیوکت صورتی و برای نوزادان از نوع زرد استفاده می‌شود؟
در این مقاله، به‌زبان ساده و کاربردی با شما همراه می‌شویم تا با کاربردها، اجزا، انواع و تفاوت‌های آنژیوکت‌ها آشنا شوید. اگر می‌خواهید بدانید کدام نوع آنژیوکت برای چه شرایطی مناسب است و چه نکاتی را هنگام استفاده از آن باید رعایت کرد، تا پایان این مطلب با سنا طب همراه باشید.
آنژیوکت چیست؟
آنژیوکت (Angiocath یا IV Cannula) یکی از ابزارهای پرکاربرد در پزشکی است که برای تزریق مایعات، داروها یا خون به صورت مستقیم به درون رگ استفاده می‌شود. این وسیله از یک سوزن فلزی نازک و یک لوله پلاستیکی انعطاف‌پذیر تشکیل شده است. هنگام استفاده، سوزن وارد رگ شده و سپس خارج می‌شود و لوله پلاستیکی در رگ باقی می‌ماند تا تزریق انجام شود.
آنژیوکت‌ها معمولاً برای بیمارانی که نیاز به تزریق‌های مکرر دارند یا در وضعیت‌های اورژانسی استفاده می‌شوند و نقش بسیار مهمی در مراقبت‌های پزشکی دارند.
اجزای تشکیل‌دهنده آنژیوکت
یک آنژیوکت معمولاً شامل اجزای زیر است:
- سوزن فلزی: برای سوراخ کردن پوست و ورود به ورید.
- کاتتر پلاستیکی: لوله نرمی که پس از خارج کردن سوزن در رگ باقی می‌ماند.
- درپوش محافظ: جلوگیری از ورود آلودگی به آنژیوکت.
- پورت تزریق: برخی آنژیوکت‌ها دارای پورت جداگانه برای تزریق بدون نیاز به خارج کردن سرسوزن هستند.
- بالچه‌های تثبیت‌کننده: برای محکم کردن آنژیوکت روی پوست.
انواع آنژیوکت‌ها بر اساس رنگ و اندازه
آنژیوکت‌ها با اندازه‌های مختلفی تولید می‌شوند که هر اندازه با یک رنگ خاص مشخص شده است. این رنگ‌ها استاندارد جهانی دارند و به کادر درمان کمک می‌کنند تا سریعاً نوع مناسب را بر اساس نیاز بیمار انتخاب کنند. اندازه آنژیوکت‌ها با واحد “گیج” یا “Gauge” مشخص می‌شود و نکته مهم این است که هرچه عدد گیج کوچکتر باشد، قطر آنژیوکت بزرگ‌تر خواهد بود.
آنژیوکت نارنجی (14G) بزرگ‌ترین نوع آنژیوکت است که قطر زیادی دارد و برای تزریق حجم بالای مایعات یا خون در شرایط اورژانسی مثل شوک یا تروما استفاده می‌شود. به دلیل جریان بالا، این آنژیوکت معمولاً در بخش‌های اورژانس و احیا کاربرد دارد.
آنژیوکت خاکستری (16G) نیز قطر بالایی دارد و برای تزریق سریع خون یا مایعات در بیماران نیازمند جراحی یا درمان‌های فوری استفاده می‌شود. این آنژیوکت هم در موقعیت‌های اورژانسی کاربرد زیادی دارد.
آنژیوکت سبز (18G) یکی از پرکاربردترین اندازه‌هاست و برای تزریق خون، داروها و مایعات در حجم بالا به کار می‌رود. این سایز در بیمارانی که نیاز به تزریقات متوالی دارند یا در حین عمل جراحی استفاده می‌شود.
آنژیوکت صورتی (20G) اندازه‌ای متوسط دارد و برای اکثر بیماران بزرگسال در داروها یا مایعات مناسب است. این نوع آنژیوکت در بسیاری از بخش‌های درمانی مانند بستری، داخلی و جراحی عمومی استفاده می‌شود. تزریق
آنژیوکت آبی (22G) مناسب برای بیماران با رگ‌های نازک‌تر مانند کودکان، سالمندان یا کسانی با شرایط خاص است. این سایز برای تزریق‌های معمولی در حجم کمتر به کار می‌رود.
آنژیوکت زرد (24G) یکی از کوچک‌ترین سایزهاست که برای نوزادان، کودکان با رگ‌های بسیار نازک یا بیماران با رگ‌های شکننده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سایز به دلیل قطر پایین، برای تزریق سریع مناسب نیست اما برای تزریق آهسته دارو یا سرم ایده‌آل است.
در برخی برندها، آنژیوکت‌هایی با رنگ بنفش نیز دیده می‌شود که معمولاً مربوط به سایز 26G هستند و کاربرد بسیار خاصی در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان (NICU) یا بیماران با رگ‌های فوق‌العاده ضعیف دارند.
ر اساس رنگ و اندازه
تفاوت آنژیوکت‌ها در چیست؟
- اندازه (گیج): مهم‌ترین تفاوت آنژیوکت‌ها در قطر داخلی آنهاست. قطر بزرگ‌تر برای انتقال سریع مایعات یا در شرایط اورژانسی مناسب‌تر است، در حالی که قطر کوچکتر برای بیماران با رگ‌های ضعیف یا کودکان کاربرد دارد.
- طول آنژیوکت: بسته به نوع کاربرد و محل ورود، طول آنژیوکت‌ها متفاوت است. برای مثال آنژیوکت‌های بلندتر برای رگ‌های عمیق‌تر یا محیط‌های خاص استفاده می‌شوند.
- وجود پورت تزریق: برخی آنژیوکت‌ها دارای پورت تزریق هستند که امکان تزریق دارو بدون باز کردن مسیر اصلی را فراهم می‌کنند.
- کاربرد خاص: برخی آنژیوکت‌ها مخصوص کاربردهایی نظیر تزریق فشار بالا (High Pressure Injection) در تصویربرداری پزشکی هستند.
نکات مهم در استفاده از آنژیوکت
- ضدعفونی کامل محل تزریق قبل از ورود آنژیوکت الزامی است.
- تثبیت مناسب آنژیوکت روی پوست برای جلوگیری از جابجایی.
- تعویض به موقع آنژیوکت برای جلوگیری از عفونت، معمولاً هر ۷۲ تا ۹۶ ساعت یک‌بار توصیه می‌شود.
- انتخاب صحیح سایز متناسب با شرایط بیمار و هدف درمان.
چه کسانی آنژیوکت را استفاده می‌کنند؟
پرستاران، پزشکان، اورژانس‌کاران و دیگر پرسنل درمانی آموزش‌دیده مجاز به نصب آنژیوکت هستند. انتخاب محل مناسب، مهارت در وارد کردن آن و رعایت بهداشت از الزامات نصب موفق آنژیوکت است.
آنژیوکت یکی از ابزارهای حیاتی در پزشکی نوین است که نقش مهمی در درمان بیماران ایفا می‌کند. شناخت انواع آنژیوکت‌ها و تفاوت‌های آنها به کادر درمان کمک می‌کند تا انتخاب درستی بر اساس وضعیت بیمار داشته باشند. همچنین برای بیماران نیز آشنایی با آن می‌تواند از نگرانی‌های رایج بکاهد و همکاری مؤثرتری با تیم درمانی فراهم آورد.
توسط تیم اتم وردپرس