آنژیوکت (Angiocath) یا کاتتر وریدی محیطی، یکی از مهم‌ترین وسایل پزشکی مصرفی است که برای تزریق دارو، مایعات، خون و یا نمونه‌گیری از بیمار به‌کار می‌رود.
این وسیله از یک سوزن فلزی راهنما و یک کاتتر پلاستیکی قابل انعطاف تشکیل شده است که درون رگ بیمار قرار می‌گیرد. پس از ورود به ورید، سوزن خارج و کاتتر در رگ باقی می‌ماند تا تزریق یا نمونه‌گیری انجام شود.
⚙️ اجزای آنژیوکت
هر آنژیوکت از چند بخش اصلی تشکیل شده است:
سوزن راهنما: برای ورود اولیه به رگ
کاتتر (لوله نرم): برای باقی ماندن در ورید
باله‌های نگهدارنده: برای فیکس کردن روی پوست
دریچه تزریق یا پورت: جهت تزریق دارو بدون نیاز به خارج کردن آنژیوکت
محفظه شفاف: برای مشاهده برگشت خون و اطمینان از ورود به رگ
💉 انواع آنژیوکت و کاربرد آن‌ها
انواع آنژیوکت‌ها بر اساس شکل، سایز و کاربرد به چند گروه تقسیم می‌شوند:
🔹 ۱. آنژیوکت تک لومن (Monolumen)
دارای یک مسیر تزریق است و برای تزریق داروها و مایعات معمولی در بزرگسالان یا کودکان استفاده می‌شود.
🔹 ۲. آنژیوکت دولومن (Double lumen)
دارای دو مسیر مجزا برای تزریق هم‌زمان دو دارو با سرعت متفاوت. مناسب بیماران بستری در ICU و دیالیز.
🔹 ۳. آنژیوکت سه‌لومن (Trilumen)
مناسب تزریق چند نوع دارو یا محلول به‌صورت هم‌زمان، مخصوص بیماران با درمان‌های پیچیده یا تغذیه وریدی.
🔹 ۴. آنژیوکت پروانه‌ای یا باترفلای (Butterfly)
دارای دو بال برای کنترل بهتر هنگام تزریق خون یا داروهای کم‌حجم. مناسب تزریق کوتاه‌مدت یا بیماران با رگ‌های نازک (مثل کودکان).
🔹 ۵. آنژیوکت پورت (Port)
دارای کپسول زیرپوستی برای تزریق طولانی‌مدت مانند شیمی‌درمانی. معمولاً در قفسه سینه یا شکم کار گذاشته می‌شود.
🌈 رنگ بندی آنژیوکت ها و سایز آن‌ها
رنگ هر آنژیوکت نشان‌دهنده‌ی سایز و میزان جریان مایع در دقیقه است. هر رنگ برای کاربرد خاصی طراحی شده است.
| رنگ آنژیوکت | سایز (Gauge) | قطر داخلی (میلی‌متر) | کاربرد |
|---|---|---|---|
| نارنجی | 14G | 2.1 | تزریق حجم زیاد مایعات، احیا و اورژانس‌ها |
| خاکستری | 16G | 1.7 | تزریق سریع دارو و خون در بزرگسالان |
| سبز | 18G | 1.3 | تزریق داروهای غلیظ یا مایعات حجیم |
| صورتی | 20G | 1.0 | تزریق داروهای معمولی، مناسب بزرگسالان |
| آبی | 22G | 0.8 | تزریق دارو در کودکان و سالمندان |
| زرد | 24G | 0.6 | تزریق در نوزادان و رگ‌های ظریف |
| بنفش | 26G | 0.45 | تزریق در نوزادان نارس یا رگ‌های بسیار نازک |
🔍 هر رنگ آنژیوکت برای چیست؟
آنژیوکت نارنجی: برای تزریق سریع حجم زیاد مایع (در احیا و شوک).
آنژیوکت خاکستری: برای بیماران نیازمند تزریق خون و مایعات غلیظ.
آنژیوکت سبز: برای تزریق داروهای غلیظ یا حاجب در رادیولوژی.
آنژیوکت صورتی: پرکاربردترین رنگ برای تزریق دارو در بزرگسالان.
آنژیوکت آبی: برای بیماران با رگ‌های نازک، کودکان و سالمندان.
آنژیوکت زرد: برای نوزادان و تزریق‌های کم‌حجم.
💗 تفاوت آنژیوکت صورتی و آبی
یکی از سوالات رایج کاربران، تفاوت آنژیوکت صورتی و آبی است.
| ویژگی | آنژیوکت صورتی | آنژیوکت آبی |
|---|---|---|
| سایز | 20G | 22G |
| رنگ | صورتی | آبی |
| قطر داخلی | 1.0 mm | 0.8 mm |
| جریان مایع | متوسط | کم |
| مناسب برای | بزرگسالان | کودکان و سالمندان |
| کاربرد | تزریق دارو، محلول و نمونه‌گیری خون | تزریق داروهای رقیق، نمونه‌گیری در رگ‌های ظریف |
🔸 نتیجه:
اگر بیمار بزرگسال است و نیاز به تزریق مایعات معمولی دارد، آنژیوکت صورتی مناسب‌تر است.
اما اگر رگ‌ها ظریف باشند یا بیمار کودک باشد، آنژیوکت آبی انتخاب بهتری است.
🧠 آنژیوکت صورتی برای چیست و برای چه سنی مناسب است؟
آنژیوکت صورتی (20G) بیشترین کاربرد را در بیمارستان‌ها دارد. این نوع برای بزرگسالان مناسب است و جهت تزریق دارو، سرم، آنتی‌بیوتیک و خون به کار می‌رود.
به‌دلیل سایز متوسط، جریان مایع به اندازه کافی سریع است و خطر آسیب به رگ نیز پایین‌تر از سایزهای بزرگ‌تر (مثل سبز یا خاکستری) است.
🧒 آنژیوکت آبی برای چیست و برای چه سنی مناسب است؟
آنژیوکت آبی (22G) با قطر کمتر، برای کودکان، سالمندان و بیماران با رگ‌های نازک استفاده می‌شود.
این نوع مناسب تزریق داروهای رقیق یا نمونه‌گیری خون کم‌حجم است.
همچنین در بیمارانی که تحمل فشار بالای تزریق ندارند، گزینه‌ای ایمن‌تر محسوب می‌شود.
🩸 کاربردهای اصلی آنژیوکت
تزریق دارو و مایعات داخل وریدی
تزریق خون و فرآورده‌های خونی
نمونه‌گیری خون از رگ‌های محیطی
تزریق شیمی‌درمانی یا تغذیه وریدی
اتصال به پمپ سرم یا پمپ تزریق
⚠️ مراقبت و نکات مهم هنگام استفاده از آنژیوکت
انتخاب سایز مناسب با توجه به سن و نوع درمان
ضدعفونی دقیق محل تزریق با پد الکلی
فیکس کردن محکم با چسب ضد حساسیت
تعویض هر ۷۲ ساعت یا در صورت بروز التهاب
شستشو با نرمال سالین برای جلوگیری از لخته
استفاده از آنژیوکت استریل و دارای بسته‌بندی سالم
📘 مزایا و معایب استفاده از آنژیوکت
| مزایا | معایب |
|---|---|
| دسترسی سریع به رگ برای تزریق مایعات | خطر عفونت در صورت رعایت نکردن استریل |
| کاهش درد نسبت به تزریق‌های مکرر | التهاب یا ترومبوز در محل تزریق |
| امکان تزریق داروهای مختلف از یک مسیر | حساسیت پوستی در برخی بیماران |
| قابل استفاده برای بیماران بستری طولانی‌مدت | احتمال بیرون‌ریزی مایع در صورت فیکس نامناسب |
❓ سوالات متداول (FAQ)
۱. آنژیوکت چیست؟
آنژیوکت وسیله‌ای است که برای تزریق دارو، مایع یا خون از طریق ورید استفاده می‌شود و از یک کاتتر نرم و یک سوزن تشکیل شده است.
۲. تفاوت آنژیوکت صورتی و آبی چیست؟
آنژیوکت صورتی (20G) برای بزرگسالان و تزریق داروهای معمولی مناسب است، در حالی که آنژیوکت آبی (22G) برای کودکان و رگ‌های نازک کاربرد دارد.
۳. رنگ بندی آنژیوکت‌ها چه معنی دارد؟
رنگ هر آنژیوکت نشان‌دهنده سایز سوزن و میزان جریان مایع است؛ مثلاً نارنجی برای تزریق سریع و زرد برای نوزادان استفاده می‌شود.
۴. آنژیوکت صورتی برای چه سنی مناسب است؟
برای بیماران بزرگسال، زیرا قطر مناسبی برای تزریق‌های روزمره دارد.
۵. آیا می‌توان از آنژیوکت برای نمونه‌گیری خون استفاده کرد؟
بله، به‌ویژه آنژیوکت‌های آبی و صورتی برای نمونه‌گیری خون محیطی بسیار مناسب‌اند.
🔚 جمع‌بندی
آنژیوکت یکی از پرکاربردترین ابزارهای پزشکی است که با سایزها و رنگ‌های مختلف، برای گروه‌های سنی و درمانی متفاوت طراحی شده است.
رنگ‌بندی آنژیوکت‌ها به شما کمک می‌کند تا بسته به سن بیمار، نوع دارو و حجم تزریق، بهترین گزینه را انتخاب کنید.
توجه به استریل بودن، نحوه نصب صحیح، و تعویض به‌موقع از عوامل کلیدی در جلوگیری از عفونت و عوارض است.
توسط تیم اتم وردپرس